Bu yıl Cumhuriyet’in 102. yılı büyük bir coşku ve gururla kutlanacak. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı öncesinde, 28 Ekim günü Mustafa Kemal Atatürk’ün tarihe geçen sözleri yeniden gündeme geldi. Atatürk’ün “Efendiler, yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz” sözü, Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin atıldığı o tarihi anın simgesi olarak hafızalara kazındı.
Tarihi Akşam ve Çankaya Köşkü
28 Ekim 1923 günü, Çankaya Köşkü’nde verilen akşam yemeğinde Atatürk, yanındaki çalışma arkadaşlarına Cumhuriyet’in ilan edileceğini açıkladı. Yemekte İsmet Paşa, Ali Fuat Paşa, Halit Paşa ve Kemalettin Sami Bey gibi isimler de yer aldı. Mustafa Kemal Paşa, Nutuk’ta o akşam yaşananları şöyle aktardı: “Yemek sırasında: 'Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz' dedim. Orada bulunan arkadaşlar, derhal düşünceme katıldılar. Yaptığım programın ve verdiğim talimatın uygulanışını göreceksiniz.”
O gece Atatürk, Cumhuriyet ilanına karar vermek için Ankara’da bulunan tüm arkadaşlarını davet etti ve görüşlerini almadan süreci yönlendirdi. Aynı zamanda İsmet Paşa ile birlikte 1921 Anayasası’nın bazı maddelerini değiştiren kanun tasarısını hazırlayarak, “Türkiye devletinin hükümet şekli cumhuriyettir” hükmünü TBMM’ye sunmaya hazır hale getirdi.
29 Ekim 1923: Cumhuriyet’in İlanı
29 Ekim 1923’te TBMM’de yapılan görüşmeler ve o gece hazırlanan tasarı ile Türkiye Cumhuriyeti resmen ilan edildi. “Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir” ilkesi, devlet yönetiminde en belirgin şekilde uygulanmaya başlandı. Bu tarihi söz ve o akşam yaşanan gelişmeler, Cumhuriyet’in ilanına giden sürecin planlı ve kararlı bir şekilde yürütüldüğünü gösteriyor.
Cumhuriyet’in ilanının 102. yılında, Atatürk’ün bu sözü ve o geceki kararlılığı yeniden hatırlanıyor. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, Türk milletinin tarihindeki en önemli dönüm noktalarından biri olarak coşku ve gururla kutlanacak.
